اختلال شخصیت مرزی یا (Borderline personality disorder) که به اختصار BPD خوانده می شود. در واقع نوعی از اختلالات شخصتی است که شاید کمتر در رابطه با آن شنیده باشید چرا که میزان رواج آن در جامعه حدود 2% است. علت نام گذاری این اختلال بخاطر این موضوع است که شخص بیمار همیشه روی لبه مرز رفتاری خوب و بد است و هر لحظه ممکن است به یک سمت بیفتد. شخصی که دچار شخصیت مرزی است، فکر میکند همه چیز ناپایدار است. مشخصه اصلی این اختلال ناپایداری حالت عاطفی در خلق و رفتار است.
قبل از هر چیزی باید بدانید که اختلال شخصیت مرزی یک بیماری قابل درمان است و فرد با قرار گرفتن در جلسات مشاوره اختلال شخصیت میتواند به درمان اختلال مرزی خود کمک کند. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی دقیق علل، نشانهها، تشخیص و نحوه درمان اختلال شخصیت مرزی بپردازیم پس در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
نشانه ها و ویژگی های شخصیتی BPD
توجه داشته باشید تنها با دانستن نشانهها نمیتوانید بروز اختلال روانی را در خودتان یا دیگران شناسایی کنید چون بسیاری از اختلالات روانشناختی نشانههای یکسان یا نزدیک به هم دارند. پس برای شناسایی و درمان اختلال روانی حتما به روانشناسان با تجربه در این زمینه مراجعه نمایید.
از نشانه های مطرح در این اختلال که در شخص بیمار بروز پیدا می کند می توان به 9 مورد زیر اشاره کرد:
- این اشخاص معمولا از ترک شدن و ترد شدن از طرف دوستان و یا حتی خانواده خود همیشه واهمه دارند
- در روابط عاطفی خودشان معمولا ناپایدار عمل می کنند. گاهی خیلی سریع کسی را دوست دارند و با گذشت زمانی کوتاه از او متنفر می شوند.
- دقیقا نمیدانند چه هویتی دارند. و نمی دانند به چه چیزی علاقه دارند
- مکررا دچار تصمیمات و انتخاب های اشتباه می شوند.
- خلق و خوی آنها به صورت مداوم و پر نوسان است و گاهی خیلی تند خود و گاهی بسیار آرام و مهربان هستند.
- خشم و محبت ناگهانی و انفجاری دارند و گاها در موارد حادتر این تضاد را در یک زمان چندین بار بروز می دهند
- احساس تهی بودن، کسل بودن و بی حوصلگی مداوم دارند
- موارد بسیاری دیده شده که به خودشان صدمه میزنند مخصوصا در دوران نوجوانی و جوانی
- ممکن است درک درستی از واقعیت پیدا نمی کنند.
اختلالاتی که میتواند همزمان با BPD رخ دهد
اختلال شخصیت مرزی به ندرت به تنهایی تشخیص داده می شود. اختلالات رایج مشترک شامل موارد زیر است:
- افسردگی یا اختلال دو قطبی
- سوء مصرف مواد
- اختلالات مربوط به خوردن
- اختلالات اضطرابی
- ایجاد آسیب های جسمی و یا خودزنی
زمانی که BPD با موفقیت درمان شود سایر اختلالات نیز غالباً بهبود می یابند. اما عکس این مطلب همیشه درست نیست. به عنوان مثال ، شما ممکن است با موفقیت علائم افسردگی را درمان کنید و هنوز با BPD دست و پنجه نرم کنید.
در ویدئوی زیر می توانید صحبت های دکتر آناهید خطیب زاده را در رابطه با تجربه مراجعه یکی از بیمارانشان با این اختلال شخصیتی ببینید.
موارد مشابه از تجربه های مراجعین به مطب دکتر آناهید خطیب زاده را می توانید در پیج اینستاگرام ما مشاهده نمایید.
https://www.instagram.com/dr.anahid.khatibzadeh/
https://www.instagram.com/p/CVBIQwOAHtf/
روش تشخیص BDP در تحقیقات علمی
طبق تحقیقات صورت گرفته در رابطه با این اختلال اگر بیماری از اوایل بزرگسالی لااقل پنج عدد از ملاکهایی را داشته باشد که در لیست فهرست شده است، میتوان تشخیص اختلال شخصیت مرزی را در موردش مطرح کرد. از بررسیهای زیستی هم میتوان برای تشخیص کمک گرفت، چنانکه در برخی از بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، دوره نهفتگی REM کوتاه شده، تداوم خواب مختل است، و نتایج غیرطبیعی در آزمون فرونشانی دگزامتازون و همچنین آزمون تحریک با هورمون آزاد کننده تیروتروپین دیده میشود. اما این تغییرات در برخی از بیماران دچار اختلالات افسردگی هم دیده میشود. یه یاد بسپارید اختلال شخصیت مرزی به راحتی تشخیص داده نمی شود و اغلب تشخیص غلط در مورد آن داده می شود. که می تواند برای بیمار مشکلات بعدی را بوجود آورد.
دانش نامه آزاد ویکی پدیا
از دلایل بوجود آمدن اختلال شخصیت مرزی
تحقیقات نشان میدهد بروز این اختلال معمولا از سنین نوجوانی شروع می شود و در جوانی و یا در مواردی میان سالی بروز پیدا می کند و بدتر می شود. شاید بتوان نابسامانی های گوناگون در زمینه زندگی فردی و خانوادگی، اجتماعی و… را از دلایل بروز این اختلال در سنین پایین عنوان کرد. همچنین موارد زیر:
- عدم ثبات مادر به دلایل مختلف
- طردشدن کودک از طرف والدین و یا در جامعه
- عدم وجود دلبستگی امن در دوران کودکی
- درگیری و دعوای دائمی مابین والدین
- تنبیه بدنی کودک
- بیتوجهی به احساسات کودک
- والدین ناسازگار و گرفتار
- طلاق والدین
سو استفاده یا آزار جنسی در کودکی در کسانی که دچار این اختلال شخصیتی هستند دیده میشود. چشمپوشی و غفلت والدین از کودک، بیبند و باری آنان، گرایش به مصرف مواد مخدر و الکل در خانوادهها کودکان را دچار بحرانهای شدید عاطفی و روانی میکند. این بحرانها ممکن است زمینه را برای شخصیت مرزی فراهم کند. یافتهها نشان داده است که زمینههای ژنتیکی و وراثت نیز در بروز این اختلال نقش دارند. از سوی دیگر برخی ناهنجاریهای مغزی یا آسیب به نواحی از مغز میتواند فرد را دچار این اختلال روانشناختی کند.
پیشنهاد دیدن فیلمی با موضوع شخصیت مرزی
فیلم سینمایی جذابیت مرگبار (Fatal Attraction) فیلمی ۱۱۹ دقیقهای با موضوع اختلال حاد مرزی به کارگردانی آدریان لین
در این فیلم گلن کلوز (بازیگر) در نقش زنی مبتلا به نوع بسیار حاد اختلال مرزی ایفای نقش می کند. اگر این فیلم را دیده باشید حتما رابطه ی پرشور این شخصیت را با یک مرد متاهل و آسیب هایی را که به خود می زند به خاطر می آورید.
در لینک روبه رو میتوانید بخش هایی از این فیلم را ببینید. اختلال مرزی در فیلم جذابیت مرگبار
راههای درمان اختلال شحصیت مرزی
به یاد داشته باشید، اختلال شخصیت مرزی، یک بیماری قابل درمان است و فرد با قرار گرفتن در جلسات مشاوره اختلال شخصیت میتواند به درمان اختلال مرزی خود کمک کند.
بهترین درمان اختلال شخصیت مرزی، درمانهای روانشناختی است. صحبت با یک متخصص در زمینهٔ روانشناسی بهصورت خصوصی و یا گروهی، درمان روانشناختی محسوب میشود. راههای درمان دارویی هم برای این اختلال مطرح شده است ولی باید یادرآور شد که تجویز دارو، راه درمان اصلی برای این اختلال نیست، اما برای کسانی که درمان روانشناسی را آغاز کردهاند، برخی داروها میتواند در مدیریت علائم اختلال شخصیت مرزی مفید باشد.
چندین روش درمانی روان شناختی برای افراد دارای اختلال شخصیت مرزی وجود دارد. این درمان باید توسط روانشناس بالینی و در مراحل بعدی بهتر است توسط روانپزشک انجام شود.
مهمترین درمانهای روانشناختی برای اختلال شخصیت مرزی عبارتاند از:
- درمان رفتاری مبتنی بر گفتگو (DBT) شامل درمان گروهی و فردی است که به طور خاص برای اختلال شخصیت مرزی طراحی شده است. DBT با استفاده از یک رویکرد مبتنی بر مهارت، به فرد میآموزد که چگونه احساسات خود را مدیریت کرده، اضطراب را کنترل و روابط را بهبود بخشد.
- طرح واره درمانی متمرکز بر اختلال شخصیت مرزی طرح واره درمانی به افراد کمک میکند تا نیازهای ناخوشایندی که باعث بروز الگوهای منفی در زاویه دید آنها به زندگی، نحوه ارتباطاتشان با دیگران، باورهایشان و… شده را شناسایی کنند. این الگوهای منفی گاهی ممکن است برای بقای افراد مفید باشد اما در بخشهایی از زندگی زیانبار هستند. این درمان برای تمرکز بر الگوهای مثبت کمک کرده و بهبود کیفیت زندگی را تضمین میکند.
- درمان مبتنی بر ذهن سازی (MBT) این درمان مبتنی بر صحبت است و کمک میکند تا افکار و احساسات خود را در هر لحظه مشخص کرده و سعی کند دیدگاه جایگزین آن را نیز ایجاد کند. MBT بر تفکر قبل از عمل تأکید دارد. آموزش سیستم پیشبینی پذیری احساسی و حل مسئله (STEPPS) آموزش سیستم پیشبینی احساسی و حل مسئله یک درمان 20 هفتهای است که در این روش درمانی کار در گروههایی است که اعضای خانواده، دوستان و مراقبان فرد را باهم مرتبط میکند. این درمان در کنار درمانهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
- رواندرمانی مبتنی بر انتقال (TFP) این روش درمانی به فرد کمک میکند که احساسات و مشکلات فردی خود را از طریق رشد روابط با درمانگر درک کند. سپس میتواند این بینش را بر وضعیت فعلی زندگی خود نیز اعمال کند. مدیریت روانپزشکی اختلال شخصیت مرزی مدیریت روانپزشکی، درمان مبتنی بر مدیریت فردی است و با استفاده از انتظارات و وظایف بیمار در کار یا مشارکت در مدرسه برای بهبود به او کمک میکند. این درمان، روی احساسات هیجانی در لحظات دشوار و با در نظر گرفتن زمینه بین فردی برای احساسات تمرکز میکند. در این درمان ممکن است داروها، گروههای درمانی، آموزش خانواده و درمانهای فردی ادغام شود.