ریشه یابی تنبلی و راههای مقابله با آن

تنبلی چیست؟

محقین تعریف علمی تنبلی را، عدم تمایل به انجام فعالیتهای بدنی را تنبلی می نامند و آن را به عنوان یک بیماری می دانند و در گروه بیماریها قرار می دهند.

ممکن است برای شما هم بارها اتفاق افتاده باشد که تصمیمی بگیرید و سپس به خاطر دشواری کار و بی‌حوصلگی از آن دست بکشید. تنبلی معضلی است که امروزه بسیاری از افراد را دچار بی‌تحرکی، عدم فعالیت و عدم پیشرفت کرده‌است. تنبلی یک صفت نسبی است؛ بسیاری از افراد خود را به خاطر داشتن صفت تنبلی سرزنش می‌کنند و برخی دیگر از این مسئله راضی هستند. ممکن است برخی خود را تنبل بدانند ولی از دید دیگران بسیار تلاشگر باشند. تنبلی به هر دلیلی که باشد، مقابله با آن راه‌های جدیدی را به سمت پیشرفت و رسیدن به خواسته‌ها و اهداف برای شما ایجاد می‌کند. اما گاه درمان تنبلی کار بسیار سختی به نظر می‌رسد؛ روانشناسان راه‌‌های زیادی را در این شرایط به شما پیشنهاد می‌کنند. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

ریشه تنبلی از کجاست؟

ریشه‌ی تنبلی انسان، بر می‌گردد به ساختار مغز.  مغز یکی از ارگان‌هان اساسی بدن است که وظیفه اصلی‌اش مراقبت از انسان است. مغز برای حفظ بقا طراحی شده، هر چیزی را قربانی بقای صاحبش می‌کند. تنبلی نکردن و انجام یک کار جدید، یا ترک یک عادت قبلی، نیاز به این دارد که مغز ما از حالت پایدار و روتین قبلی‌اش خارج شود وارد یک حالت ناشناخته جدید شود و این برای مغز، یک زنگ خطر محسوب می‌شود.

مغز در طی شبانه روز،  حتی وقتی ما خواب هستیم بی وقفه کار می‌کند وما کاملا بیخبر از حجم انبوهی از فعالیت‌های مغز هستیم که دارد ما را زنده نگه می‌دارد. بنابراین وقتی می‌پرسیم چرا تنبلی می‌ کنیم پاسخش به ساختار مغز برمی‌گردد. چون مغز ما تمایلی به انجام دادن کارهای جدید ندارد و مایل است همان عادتهای قبلی را تکرار کند.

راهکار ترک تنبلی چیست؟

حال که با فرایند کاری مغز و دلیل تنبلی مقداری آشنا شدید باید به سراغ راهکار ترک تنبلی برویم. در ابتدا کمی‌ سختی دارد که باید آنرا تحمل کنید. اگر بتوانید از دوران سختی عبور کنید، بعد از آن به منطقه‌ی راحتی که همان فتارهای روتین و عادت‌های ماست، خواهید رسید.

پایه و اساس تنبلی نکردن، تلاش پیوسته است. ترک یک عادت مضر، نیاز به تنبلی نکردن و تلاش کردن دائم  دارد. نکته ظریفی در این سخن است و آن این است که شما نمی‌توانید تمام عادت‌های بد خود را یک‌جا با هم تغییر دهید.  شما حتی یک عادت به خصوص را نیز نمی‌توانید یک شبه تغییر دهید. پس راهکار چیست؟

راهکار این است که هر بار فقط یک عادت را در نظر بگیرید. فقط روی  همان یک عادت تمرکز کنید و با یک شیب بسیار ملایم، سعی کنید آن عادت را تغییر دهید.

برای اینکه از منطقه امن فکر خود خارج شوید نیاز است که از لایه های مختلف مغز خود استفاده کنید. برای این کار باید از برنامه ریزی و هدف گذاری استفاده کنید که شما را در مسیر درست نگهدارد. 

۱_ باید بدانید، عادت‎ها به طور اتوماتیک انجام می‌شوند
هرکاری اعم از مسواک زدن صبحگاهی، یا باز کردن ساعت مچی موقع خوابیدن که به طور عادت‌وار و حتی بدون فکر کردن انجام می‌دهید، این کارها جزو کارهای اتوماتیک است. موقعی که شما اینگونه کارها را انجام می‌دهید حتی یادتان هم نمی‌‌آید که آنها را انجام داده‌اید. این نوع کارها، انرژی بسیار کمی‌ از مغز می‌گیرند. برای همین مغز ما علاقه‌ی بیشتری به انجام کارهای روتین دارد. باید کارهای خوب را به عادت تبدیل کنیم. و عادت های خوب را با عادت های بد جایگزین کنیم.

۲_ عادت‌ها نسبت به پاداش بی تفاوت هستند
شما برای اینکه شب‌ موقع خوابیدن، ساعت مچی را از دستتان باز کنید نیازی به هیچ پاداشی ندارید. سایر رفتارهای عادت‌ گونه ما نیز همینطور هستند.  

۳_ عادت‌ها نسبت به کیفیت پاداش بی تفاوت اند
شما برای انجام عادت‌های خود، نمی‌گویید که مثلا امروز چون خوب تشویق نشدم، پس مسواک نمی‌زنم. چرا که مغز برای انجام دادن کارهای روتین نه نیازی به پاداش دارد و نه کیفیت پاداش برایش مهم است.

مثلا وقتی به حمام می‌روید، بدون اینکه فکر کنید دوش را باز کرده و مشغول شستشو می‌شوید، هیچ نیازی به فکر کردن نیست. رانندگی نیز همینطور است. و دقیقا در موقع انجام کارهای روتین است که افکار مختلف به سرتان راه می‌‌یابند. حتما شنیده‌اید که افراد خلاق می‌گویند موقعی که داشتم حمام می‌کردم یک ایده جالب به ذهنم آمد.

۴_ عادت‌ها وابسته هستند به نشانه های محیطی
یکسری نشانه‌های محیطی مثلا تاریک شدن هوا، یا رفتن عقربه روی ساعت ۱۲ باعث می‌شوند شما خوابتان بیاید، بعد می‌روید در رختخواب و سپس ساعت مچی را از دستتان باز می‌کنید. پس باز کردن ساعت مچی، گرچه یک عادت روتین و اتوماتیک است اما به نشانه های محیطی وابسته است.

۵_ عادت‌ها نیاز کمی به تلاش دارند
انجام کارهای روتین و تکراری، همانطور که قبلا گفته حداقل انرژی را از مغز را طلب می‌کنند پس نیازی چندانی به تلاش مغزی برای انجام دادنشان نیست.